Ethereum ve Ethereum Classic arasında rekabet hem ideolojik hem de etikle alakalıdır. Fakat bu iki kripto para birimi hakkında bilgi detaylı bilgiler vermeden önce bunların geçmişini incelemek çok daha yararlı olacaktır.
Bütün Ethereum sistemi, akıllı sözleşmeler sayesinde çalışmaktadır. Bunlar, Ethereum sisteminde işleri halletmenin yollarından biridir. Kısaca özetlemek gerekirse akıllı sözleşmeler, yapılacak olan her şeyi üçüncü taraflara gerek kalmadan sözleşmeye uygun bir şekilde yapılmasını sağlayan sözleşmelerdir.
DAO ise Ethereum da yeni bir çağ açan akıllı sözleşmedir. Bunun arkasında yatan fikir, sistem içinde oluşturulan gelecekte tüm dApps’leri finansee etmeye yarayacak merkezi olmayan bir fon oluşturmaktı. Tümü de basit bir şekilde çalışır. dApps’le alakalı sorularda bir hakkı oyunuz olsun istiyorsanız, Ethereum’da belirli bir miktar için DAO tokenleri satın almanız gerekiyordu. Bunlar sizin DAO sisteminin bir parçası olduğunuzu belirtirdi.
DAO’nın sahip olduğu potansiyel genel olarak şeffaflık ve esneklikti. Bunun üzerine pek çok insan bu pastadan pay almak üzere yerlerini aldı.
17 Haziran 2016 tarihinde bir kullanıcı boşluktan faydalandı ve bütün DAO fonlarının üçte birini alarak kaçtı. Bu da o dönemin parası ile yaklaşık olarak 50 Milyon Dolar’a denk geliyor. Geçmişe baktığımızda hackerlerın bu boşluğu kullanmalarını ne kadar basit olduğunu görebiliriz.
Burada yaşanılan hack olayının Ethereum’da değil DAO yanlış bir şey olmasından dolayı gerçekleştiğini belirtmek gerekir. Ethereum arka planda çalışır iken DAO ise Ethereum da çalışmaktadır.
Ethereum, doğal oalrak DAO’da yaşanan olaylardan dolayı suçlanamazdı. Fakat bu olay pek çok kişinin kripto paralara karşı duymuş olduğu güvenin daha da azalmasına neden oldu.
Hacker bu olaydan 50 Milyon Dolar değerinde Ether kazanmış olsa da bu hala DAO’da yer alıyordu. Mevcut parayı da direkt olarak çekemiyordu. Bunun sebebi ise akıllı sözleşmenin 28 gün önce gitmesi gerektiğini şart koymasıydı. Durum böyle olunca Ethereum ekibi oldukça hızlo bir şekilde harekete geçtile. Bunun önlerinde üç seçenek bulunuyordu. Bu seçenekler, hiçbir şey yapmamak, sert çatal ya da yumuşak çataldı.
Bazı kişiler Ethereum altında yaşan fikre aykırı olduğunu düşündüklerinden ötürü herhangi bir değişiklik yapılmasına karşı çıktılar. Bu kişiler Ethereum’un değişmez olması gerektiğini savunuyorlardı. Fakat pek çok kişi durumdan pek memnun değillerdi. Bunun üzerine yumuşak çatal kullanmayı kabul ettiler.
Yumuşak Çatal
Blok zincirinin güncellemenin bilinen iki yolu vardır. Bunlar yumuşak çatal ve sert çataldır. Yumuşak çatalı geri dönük olarak uyumlu olacak bir yazılım güncellemesi olarak düşünebilirsiniz. Bunu Microsoft Word 2005’in Microsoft Word 2015 halinde oluşturulması gibi de düşünebilirsiniz. Cihazınızda Microsoft Word 2005 açtığınızda ve Microsoft 2015’te oluşturulan bir yazıyı açmak istediğinizi hayal edin. Bu durumda bunu yapmanız mümkündür çünkü Microsoft Word 2015 geriye dönük bir biçimde uyumludur. Tabi burada yine de farklar vardır. Bu yeni sürümde yer alan güncellemeler eski sürümde olmayacaktır.
İşte bu, Ethereum’u blok zinciriyle yapmayı istediği şeyle alakalıdır. Şu anda güncellemeyi reddederek seçeceğiniz yumuşak çatalı yapın, fakat her halükarda bütün kullanıcılar beraber konuşabilir. Bunun altında yatan mantık, hackerın çalınan Ether’i taşımasına yardım eden blokları görmezden gelerek ve ayırarak çalınmış olan Ether’leri kapatmaktı. Bu durum pek çok kişinin benzer fikir olduğu mantıklı ve iyi bir fikir görünüyordu. Ancak sonrasında tam anlamı ile farklı bir sonuca yol açmaya başladı. Böylesine bir yumuşak çatal, saldırı vektörü ile sonuçlanacaktır.
Yapılan bütün çıkarma işlemleri Ethereum sisteminde gaz ile ödüllendirilmektedir. Kazanan kişilerin saldırı vektöründen korunmasının temel yolu da budur. Bir kişinin ağa zor matematik gerektiren işlemler ile doldurarak saldırmaya karar verdiğinden emin olun. Kazanan kişiler sonrasında bu hesaplamaları çalıştırmak için kullanabilir. Bunları doğru olarak tanımlasalar da, gerçekten yönetmiş oldukları hesaplamaya denk gelen bir gaz puanı alacaklardı. Hesaplamanın zorluğu ne kadar yüksek o oranda da gaz alacaklardır.
Fakat yumuşak çatal uygulandığı esnada, saldıran kişi bütün bunların çevresinden dolaşacak bir yol ve yöntem bulacaktır. Ardından saldıran kişi işlemleri de ağa iletebilir. Bunlar da DAO ile etkileşecek ve kazanan kişileri, saldıran kişi için herhangi bir parasal sonuç olmaksızın az ya da sıfır gaz fiyat karşılığında oldukça karmaşık hesaplamalar yapmaya zorlayacaktır. Saldıran kişi, yüksek bir fiyat belirleyerek kazanan kişileri yanlış bir hesaplamayı çözmeler için de kandırabilmektedir. Durum böyle olunca geriye sadece bir seçenek kaldı. Bu seçenek de Sert Çatal’dı.
Sert Çatal
Genel olarak sert çatal ile yumuşak çatal arasındaki fark geri dönül uyumlulukla alakalıdır. Bir sert çatal meydana gelirken geri dönmem mümkün değildir. Eğer güncellenmiş olan blok zinciri sürümüne dahil olmazsınız, yeni güncellemelere de erişiminiz olması. Bu yüzden de yeni sistemin içindekilerle etkileşim kuramazsınız.
Sert çatalın Ethereum’da çalışma biçimi, bir dalın ana blockchain’den belli noktada farklılık göstermesidir. DAO saldırısında öncesine yeni ve eski blok zincirleri aynıdır. Fakat sert çataldan sonra öne çıkacak ve artık iki farklı birim haline dönüşecektir.
Sert çatala karşı çıkanlar yeni blok zincirlerine geçmeyi kabul etmedi. Sonrasında Ethereum Classic ismini vermiş oldukları eski blok zincirinde kalmaya karar verdiler. İşte hala Ethereum’da devam etmekte olan mücadeleye girdiğimiz her bu noktadır. Bu bir yerde Ethereum ile Ethereum Classic arasında mücadeledir. Yapılan bu tartışma hem fikirsel olarak hem de etiktir.
Ethereum Classic Nedir?
Sert çatala karşı çıkmakta olan orijinal zincire doğru odaklanmaya karar verdi. Buna da Ethereum Classic ismi verildi.
Ethereum Classic Değeri
6 Mayıs 2021 itibariyle bir Ethereum Classic 74.97 Dolar yani yaklaşık olarak 619.70 TL değerindedir.
Ethereum Classic Piyasa Değeri
Ethereum’un 6 Mayıs 2021 tarihi itibariyle piyasa değeri yaklaşık olarak 9.5 Milyar Dolar’dır. Şu anda bu kripto para dünya üzerindeki en değerli 18. kripto para birimidir.
Ethereum Classic İle İlgili Sorunlar
Tüm bunlara rağmen Ethereum Classic’in birtakım sorunları bulunmaktadır. Bu konudaki en büyük sorunlardan biri sert çatal ile geriye dönük bir uyumluluğunun olmamasıdır. Ethereum topluluğunda yer almakta olan büyük isimler yeni zincire taşındılar. Bu durum da Ethereum Classic’e bağlı kalan kişilerin Ethereum’a yapılan herhangi bir güncellemeyi alamayacağı anlamına gelmektedir.
Fakat konu hakkında tek sorunlar bununla sınırlı değildir. Kendi içinde ETC’nin çok daha ciddi sıkıntıları vardır. Pek çok kişinin ETC’nin, ETH’ye karşı bir saldırı olduğunu düşünmesidir. Bunun sebebi sert çatalın ardından kısa bir süre sonra ortamın bölünmüş ve savunmasız bir hale gelmesidir.
ETC’nin en büyük rakibi olan ETH’nin şu andaki piyasa değeri 404 Milyar Dolar’dır. Ethereum, Bitcoin’den sonra en değerli kripto para birimidir. Daha önce bahsettiğimiz gibi ETC ise en değerli kripto para birimler klasmanında tüm dünyada 18. sırada yer alıyordu. ETH bir yerde önerilenden çok daha fazlasını temsil eder. Fakat buna rağmen ETH’nin de içinde birtakım sıkıntılar mevcuttur.
Bazı kişiler daha önce de bahsettiğimiz gibi blok zincirinin değişmez olduğu fikrine tamamen karşı çıkıyor. Bu konuda en çok verilen örnek daha önce bahsettiğimiz sert çatal olayıydı. Bazı kişilere göre bunu herkesin ana blok zincirinde kabul etmesi gerekiyordu.
Ethereum Classic ve Ethereum’un Avantajları ve Dezavantajları
Ethereum Classic Avantajları
- Blok zincirinin kesin olarak değişmez olması gerektiği düşüncesini koruması
- Piyasadaki büyük isimlerin bazılarının ETC’ye sahip çıkması
Ethereum Classic Dezavantajları
- Ethereum’da oluşturulmakta olan yeni güncellemelere erişiminin olmaması
- Piyasada en büyük isimlerin Ethereum’un tarafında olması
- Ethereum Classic’in Ethereum topluluğuna karşı yapılan bir saldırı olarak kabul görmesi
- Pek çok dolandırıcının ilgisini çekmesi
Ethereum Avantajları
- Dünyanın en değerli ikinci kripto para birimi olması
- Gün geçtikçe büyümeye hızlı bir şekilde devam etmesi
- Sürekli olarak güncelleniyor olması
- DAO saldırısı esnasında çalınmış olan fonları iade etmeyi başarmaları
- Ortak bir sorunu çözmek konusunda Ethereum topluluğunun güçlü bir özelliğe sahip olması
- Ethereum aynı zamanda yüzlerce şirket tarafından da desteklenmektedir.
- Microsoft, ING gibi dünyaca ünlü şirketler akıllı sözleşmelerini yürütebilmek amacıyla blockchain teknolojisini kullanmayı hedeflemektedir.
Ethereum Dezavantajları
- Blok zincirinin değişmez olması gerektiğine karşı çıkması
Genel olarak baktığımız ETH ve ETC arasında genel farklar, benzerlik, avantajlar ve dezavantajlar bu şekilde. Ethereum büyük bir sorundan çok iyi bir şekilde dönüş yapmayı başardı. Öngördükleri çözüm işe yaradı ve her şey başladığında kişilerin sahip olduğu bütün beklentileri de karşılayacak gibi görünüyor. Ethereum asıl gücü, sistemin kullanılabileceği pek çok farklı şekli olmasıdır. Sadece kripto para birimi olarak değil, geleceği dünyasını belirleyecek projelerin içinde olacak bir platformdur.
ETC kendi içinde çok önemli ve büyük kullanıcılara ve geliştiricilere sahiptir. Gün geçtikçe de yüksek ihtimalle güçlenmeye devam edecektir. Üstelik zamanla insanların ETH’ye olan güveni de artmaya devam ediyor.
Fakat tüm bunları ne yazık ki ETC söylemek mümkün değil. ETC çok uzun bir süre daha Ethereum içinde yer alan bir kara koyun olarak kalmaya devam edecek. ETH uzun bir süre daha ETC’den onlarca kat daha değerli olarak kalacak gibi görünüyor. Fakat bu ETC herhangi bir potansiyeli olmadığı anlamına gelmez. Kripto para dünyasında her şeyin bir anda değişebildiğini ve her şeyi olma potansiyeli olduğunu biliyoruz.
ETH için gelecek çok daha parlak görünse de ETC için de benzer şeyleri söylemek pek ala mümkün olabilir. Özellikle kripto para piyasasında bu konular hakkında çok net konuşabilmek mümkün değildir. Tüm bunları göz önüne alarak ETH ve ETC hakkında değerlendirmeler yapabilirsiniz.